NICCOLO PAGANINI

Niccolo Paganini

Πώς ο ελεύθερος αυτοδημιουργός  που διέρρηξε τον κύκλο επιτρεπόμενης δράσης που ορίζει η Ελίτ αφορίστηκε ως διάβολος ενώ η σατανική κοινωνία έκανε το σταυρό της

 

Παρουσίαση της ζωής του αξεπέραστου βιρτουόζου βιολονίστα στη διαλεκτική της με το κοινωνικό υπάρχειν (άρχειν υπό) και το επάρχειν (άρχειν επί).

 

Α. ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ

 

1.   27/10/ 1782  Γένοβα, γέννηση

2.   1793 πρώτη εμφάνιση Γένοβα (μαθητεία Σερβέτο, Κόστα, Νιέκο)

3.   1795 Πάρμα (μαθητεία Ρόλα, Παέρ)

4.   1796 (τέλη) Γένοβα (έκτοτε αυτοδιδασκαλία, έως 12 ώρες ημερ.)

5.   1801 Λούκα (συναυλίες, κακή εντύπωση, περιφρόνηση κοινού, αυλή Ελίζας)

6.   1810 Μιλάνο (έκτοτε ανεξάρτητος εκτελεστής)

7.   1814 Γένοβα – Πάρμα – Γένοβα (φυλάκιση κατηγορία απαγωγής ερωμένης)

8.   1816 Μιλάνο, Πιατσέντσα, Μπολώνια, Φλωρεντία, Ρώμη, Νάπολη, Παλέρμο (συναυλίες)         

9.   1816 Γένοβα (προβλήματα υγείας, αφροδίσιο, κακές θεραπείες, εντερικά, καλλιτεχνική αδράνεια)

10. 1822-23 Γένοβα (καλλιτεχνική αδράνεια λόγοι υγείας)

11. 1825-27 Ρώμη, Νάπολη, Παλέρμο (διακρίσεις)

12. 1828 επιδείνωση υγείας (αφαίρεση δοντιού προκαλεί απώλεια όλων της κάτω γνάθου, πρόβλημα στο λάρυγγα, στέρηση φωνής, επικίνδυνες θεραπείες, χλωμός, αδύναμος, ασθενικός, το δέρμα μαζεύει, τα μάτια βαθουλώνουν)

13. 1828 Βιέννη (τεράστια επιτυχία) χωρισμός με Αντωνία, κρατά το γιο.

14. 1828 Κάρλοβι-Βάρι (λόγοι υγείας)

15. 1828 Πράγα (όχι καλή ανταπόκριση κόσμου κυρίως μουσικών κατά δεξιοτεχνίας)

16. 1829 Γερμανία – Πολωνία (2 έτη 100 συναυλίες εκκεντρικότητα αρνητισμός, Γκουρ καταγράφει στοιχεία της τεχνικής του)

17. 1831 Παρίσι τεράστια επιτυχία

18. 1831 Λονδίνο, Σκωτία, Ιρλανδία μεγάλη επιτυχία (πιανίστας Cianchettini, τραγ. Όπερας Pietralia)

19. 1831 Λονδίνο, Παρίσι (5000 μίλια με άμαξα)

20. 1835 Γένοβα, Πάρμα, Τορίνο (σύμβουλος, διεύ/ση όπερας, κακές κριτ. μουσικών)

21. 1835-37  Μασσαλία, Νίκαια (συναυλίες)

22. 1837 Γένοβα (αρχές, συναυλίες)

23. 1837 Παρίσι (πολύ κακή υγεία, μέτοχος καζίνο, πανωλεθρία λόγω υγείας)

24. 1838 Παρίσι (δικαστήρια)

25. 1838 Μασσαλία (τέλος ως παίκτης – συνθέτης)

26. 1838 Νίκαια (εκτός νομικών διεκδικήσεων)

27. 27/5/1840 Νίκαια (θάνατος από ασθένεια στο λάρυγγα)

 

 Β. TO ΠΡΟΣΩΠΟ

 Είναι αδύνατο να γίνει λόγος για το πρόσωπο του Niccolo Paganini χωρίς να αναφερθούν στοιχεία τα οποία συμπλέκονται και οικοδομούν μια προσωπικότητα μέχρι το τέλος της καθόσον ό, τι σημαίνει η λέξη αυτή δεν είναι άλλο παρά το αποτέλεσμα μιας εναλλαγής πρόσληψης και απόδοσης  ενεργειών, συναισθημάτων και καταστάσεων.

Η παιδική του ηλικία, η χαμηλής τάξης καταγωγή του, το αντιληπτό πάθος του πατέρα του Αντωνίου να ξεφύγει από αυτήν ο γιος του ως μουσικός καθώς και εκείνος ήταν και μάλιστα βιώνοντας την έλλειψη του χρόνου ενασχόλησης με τη μουσική, αφού εργαζόταν ως λιμενεργάτης, αντικατοπτρίζονται στην τεράστια ποσότητα χρόνου μελέτης του γιού του, μέχρι και 12 ώρες τη μέρα, γεγονός που οδηγεί το Niccolo στα ύψιστα σημεία της δεξιοτεχνίας.  Όμως αυτή η ανοδική πορεία οικοδομεί ένα πρόσωπο που αποκομίζει τόσο καλές όσο και κακές κριτικές οι οποίες όσο εντείνονται τόσο το πρόσωπο διαχωρίζεται από το κοινωνικό κατεστημένο, το κοινωνικό περιβάλλον σε μία προσωπική και αυτόνομη δράση.

Περιφρονεί το κοινό παρόλο που επιζητεί την καταξίωσή του, περιφρονεί το μουσικό κατεστημένο στην τεχνική του επινοώντας δικούς του τρόπους εξαιρετικής απόδοσης, περιφρονεί την κατά νότα απόδοση έργων συνθετών αλλάζοντάς τα όπου αυτός κρίνει. Η στάση του σώματος που επιλέγει κατά την εκτέλεση ενός έργου είναι διαφορετική καθώς τον οδηγεί στο απόλυτο κέντρο βάρους, με το λαιμό  του οργάνου να κλίνει προς τα κάτω και το βαρύ ευθύ δοξάρι να πέφτει στις χορδές που είχε διατάξει σε πολύ μικρή καμπυλότητα, τα χέρια πολύ κοντά στο σώμα δίνοντας πολύ μεγάλη ταχύτητα στο δοξάρι με τη μικρότερη δυνατή κίνηση.

Οι ήχοι που παράγει δεν έχουν ξαναβγεί από βιολί, δεν κοιτάζει ποτέ παρτιτούρες αλλά εκτελεί τα πάντα από μνήμης, δε δίνει τα σολιστικά του μέρη στο διευθυντή της ορχήστρας αλλά μόνο κενά μέτρα.

Επεμβαίνει στην κατασκευή του βιολιού προσθέτοντας μακρύτερο λαιμό στο λεγόμενο κανόνι του με μεγαλύτερο εύρος φθόγγων, αλλάζει τη γέφυρα από κοίλη σε επίπεδη όπως μιας κιθάρας με αποτέλεσμα την παραγωγή τετράφωνων συγχορδιών, βγάζει τις χορδές αφήνοντας 2 ή μία που πολλές φορές τη μετακινεί στο κέντρο του λαιμού και παίζει ολοκληρωμένα έργα με τον τρόπο αυτό.  Παίζει με τα δάχτυλα του ενός χεριού ή και των δύο χωρίς δοξάρι ή χτυπάει το βιολί με το δοξάρι και παράγει ήχους ανήκουστους, χρησιμοποιεί τις αρμονικές σε πολύ μεγάλη κλίμακα, αλλάζει κουρδίσματα είτε σε όλες είτε στη σολ την οποία υψώνει ανάλογα με τα διαστήματα που θέλει να εκτελέσει, δε λαμβάνει υπόψιν τη θύελλα της αρνητικής κριτικής που δέχεται από το κοινωνικό κατεστημένο που θεωρεί τις πράξεις του ιερόσυλες.

H ζωή του είναι μια αναζήτηση του έρωτα που αποτυπώνεται στη σχέση του με το βιολί το οποίο θεωρούνταν γυναικείου φύλου, το λατρεύει όμως το χτυπά ξεσπώντας πάνω του, κάνοντάς το να κλαίει.

Εκτός οικογενειακών βεβαιοτήτων, εκτός νομιμότητας στις ερωτικές του σχέσεις καθώς περνάει και ένα διάστημα στη φυλακή εξαιτίας μιας από αυτές έτσι και το βιολί κατά τις κακεντρεχείς φήμες το διδάχτηκε στη φυλακή, χρησιμοποίησε ως χορδές τα έντερα των ερωμένων που δολοφόνησε, το δοξάρι περιέχει αναρίθμητα γρανάζια τα οποία του αποδίδουν εξαιρετική ώθηση, ανεξαρτησία, ευελιξία.

Ανεξάρτητος εκτελεστής, είναι ο πρώτος που οργάνωσε περιοδείες γυρνώντας τις πόλεις της Ιταλίας με την ερωμένη του Αντωνία με την οποία αργότερα, στην έναρξη των περιοδειών στο εξωτερικό χωρίζει καταβάλλοντάς της ένα μεγάλο ποσό ώστε να κρατήσει μαζί του το γιό που είχαν αποκτήσει.

 Με μία άμαξα, έναν πιανίστα και μια τραγουδίστρια της όπερας διανύει την τεράστια διαδρομή των 5000 μιλίων με άμαξα σε τρία χρόνια, κάνει ρεκόρ συναυλιών, σημειώνει εκπληκτική επιτυχία και ταυτόχρονα εξακολουθεί να συνθέτει, προκαλεί πάντα αρνητισμό, σαρκώνει δεισιδαιμονίες, του αποδίδονται κατηγορίες για εγκλήματα.

Μάγος και γητευτής για τους Γάλλους και Άγγλους και διάβολος για τους επηρεασμένους από τον Γκαίτε. Ο πράξας συμφωνίες με το διάβολο αρχικά, ο οποίος καταλήγει να ταυτιστεί με την κοσμική έκφανση του σατανά.

Η πολύ μεγάλη επιδείνωση της υγείας του ενισχύει το κύμα εναντίον του καθώς η εμφάνισή του πλησιάζει όλο και περισσότερο τη νεκρική, χάνει όλα τα δόντια της κάτω γνάθου, χάνει τη φωνή του από ασθένεια του λάρυγγα από την εξέλιξη της οποίας χάνει αργότερα και τη ζωή του, αδυνατίζει υπερβολικά με τα μάτια βαθιά στις οφθαλμικές κοιλότητες, απόλυτα χλωμός. Τώρα ήταν σίγουρο πως δεν είχε κάνει κάποια συμφωνία με το διάβολο, ήταν ο ίδιος ο διάβολος που κατοίκησε στο σώμα ενός νεκρού.

Παρ’ όλα αυτά συνεχίζει. Ακόμα και το 1835 στην Πάρμα ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων στους μουσικούς κύκλους για την επιλογή των μουσικών ως διευθύνων την όπερα του Bellini, I puritani.

Τελικά καταλήγει στη Νίκαια έχοντας πλέον τελειώσει ως παίκτης και ως συνθέτης, εξαιτίας της μη δυνατότητας εκεί επιβολής σ’ αυτόν νομικών διεκδικήσεων από ατυχή περιστατικά που συνέβησαν στη Γαλλία.

Ο Νiccolo βάδιζε πάντα μόνος, φανερώνοντας ένα τεράστιο απόθεμα δυνάμεων και ανεξάντλητο ψυχικό σθένος, αφήνοντας ανέκδοτα τα περισσότερα έργα του καθώς όχι άδικα θεωρούσε πως κανείς δεν μπορούσε να τα εκτελέσει, εκδίδοντας όταν ήταν εν ζωή μόνο κάποια από αυτά όπως τα 24 Caprice, το απόλυτο δείγμα βιρτουόζικης δεξιοτεχνίας.

 

Η σχέση του με τη θρησκεία προβάλλεται στο περιστατικό του θανάτου του ως άρνηση της όστιας  με πολλές εκδοχές εκ των οποίων η πιο έγκυρη είναι αυτή της αδυναμίας χρήσης των γνάθων λόγω της ασθενείας ενώ η σίγουρη για την Ελίτ, όπως ανακοινώθηκε, είναι η άρνηση της ιερής όστιας από το διάβολο και τη μετέπειτα περιπέτεια της σωρού του που παρέμεινε κατ’ αρχήν στα υπόγεια του νοσοκομείου για μήνες δημιουργώντας τη λεγόμενη ψύχωση Παγκανίνι  στον κόσμο ο οποίος άκουγε τις μελωδίες του βιολιού προερχόμενες από τα έγκατα του νοσοκομείου, αφού η ταφή του είχε απαγορευθεί ως διαβόλου. Για χρόνια η σωρός μεταφερόταν, εγκατελείπετο, θαβόταν και ξεθαβόταν ανάλογα των αντιδράσεων του κοινωνικού περίγυρου αλλά και ιδιαίτερων συνθηκών της εποχής όπως την απαγόρευση εκφόρτωσης της σωρού από το πλοίο που μεταφερόταν λόγω επιδημίας λέπρας.

Εκτός κατεστημένου, εκτός κοινωνικών εντολών στη ζωή και μετά από αυτή ετάφη μετά από 5 χρόνια αλλά ουσιαστικά η κανονική ταφή του έγινε 27 χρόνια μετά το θάνατό του από το γιο του.

Σ αυτόν στον οποίο άφησε τη μυθική περιουσία που μόνος του συγκέντρωσε έδωσε κάποτε το όνομα Αχιλλέας Κύρος Αλέξανδρος που σημαίνει ακριβώς την προσωπικότητα του ίδιου του Niccolo.

Αχιλλέας ο κατεξοχήν ασκημένος μαχητής δρων κατά το θυμικό του, σχεδόν άτρωτος με τη δισημία του ονόματός του: αυτός που τριγυρίζει θλιμμένος αλλά και αυτός που προκαλεί πόνο και θλίψη στους αντιπάλους του.

Κύρος  ο εξαιρετικός οργανωτής μιας τεράστιας αυτοκρατορίας, ο επιεικής με τους εχθρούς, ο πρώτος που έκανε διακύρηξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Αλέξανδρος εκείνος που ποτέ δεν ηττήθηκε σε μάχη που συμμετείχε, αυτός που επέλεγε τους σωστούς συνεργάτες, ο δημιουργός μιας παγκόσμιας υπερδύναμης…, αυτός που

έκανε σε λίγα χρόνια το ακατόρθωτο επειδή απλά έτσι θέλησε.

 

ΠΑΥΛΟΣ ΞΕΝΟΣ

Διδάσκαλος Π. Ε., Θεολόγος